ErikPrikt… vervolgde vluchtelingen.
Ermelo in de zomer, in het centrum volop terrassen en flanerende mensen. Ik neurie een vork en een mes, de kurk van de fles, dat is Ermelo op z’n best, m’n spontane vertaling van het origineel: A knife, a fork, a bottle and a cork, that’s the way to spell New York. Dat liedje verwijst naar gastvrijheid. Gast – vrijheid, daar moest ik aan denken toen ik las dat een gedetineerde uit een Tbs-kliniek was gevlucht met behulp van een kromgebogen lepel en een vork. Die ‘gast’ zocht de vrijheid…
Door die lepel te vervormen, en ook verbogen boekenplanksteunen te gebruiken, kon de man over het hek klimmen. Vorm volgt vluchter zou je kunnen zeggen, als variant van form follows function. Dat is het ontwerpprincipe waarbij het ontwerp van een bouwwerk of gebruiksvoorwerp logisch volgt uit de functie of het verwachte gebruik ervan. En als je het voor iets anders wil gebruiken, pas je de vorm aan. Van sanatorium naar woningen, bijvoorbeeld (de Hooge Riet), van eet-bestek naar ontsnappingsgereedschap.
Dat ontwerpprincipe zie je ook bij Max van Huut, een van de architecten van het Zwolse Isala-ziekenhuis. In zijn visie heeft de vorm van dat gebouw invloed op de mens; iets specifieker: de ‘organische vormdynamiek’ heeft een positieve invloed op zowel patiënten als medewerkers. En dat is weer in het belang van de hele samenleving. In een YouTube-filmpje zie je naast dat bijzondere gebouw de vorige huisvesting nog staan: een stel liefdeloze, functionele blokken. Die hadden dat niet.
Toch wel functioneel, die blokvorm? Ja, wel om mensen en apparatuur in op te bergen, niet doelmatig in de ogen van de architect, want de omgeving moet bijdragen aan het welbevinden van de mensen die dat zo hard nodig hebben. Zelfs het behandelgedeelte van genoemde tbs-kliniek was ooit genomineerd voor een architectuurprijs vanwege z’n prettige vormgeving, waarvan men hoopte dat die zou bijdragen aan een succesvolle resocialisatie.
Het daarbij behorende gevangenis-gedeelte was duidelijk ook functioneel: bedoeld om mensen ‘binnen’ te houden, met prikkeldraad, hekken, sloten, alarmeringssystemen en veiligheidsmanagementsystemen. Die vorm inspireerde de delinquent juist om te vluchten (gelukkig werd hij een paar uur later al weer opgepakt).
Ik vraag me wel af welke ‘visie’ er zou kunnen zitten achter de huisvesting van mensen die géén zwaar delict hebben gepleegd, maar doodsbang hun land zijn ontvlucht, op zoek naar een veilige plek. Die help je toch niet met overvolle tentenkampen, een tekort aan bedden en onvoldoende voedsel, zoals in Ter Apel? Dat lijkt meer op vorm vervolgt vluchteling: van de ene uitzichtloze situatie in de andere.
Gelukkig willen een aantal Ermelose welzijnsorganisaties, gesteund door diverse lokale bedrijven, wel vorm volgt vluchteling realiseren, met een menselijke opvang in o.a. een pastorie en in vakantiewoningen. Dat zal een positieve invloed hebben op de vluchtelingen én de hulpverleners, en dus op de hele maatschappij.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
