ErikPrikt… intelligent je foute gelijk halen.
“En toch beweegt ze!” zou Galileo Galilei gezegd hebben, nadat hij door de Roomse Kerk was gedwongen om zijn uitspraak te herroepen dat de aarde om de zon draaide, en niet andersom. Die Kerk was toen nog heel machtig, zoals haar Protestantse tegenhangers in sommige dorpen in de omgeving van Ermelo nu nog zijn. Maar de wetenschap schrijdt voort, dat is niet tegen te houden. Hoewel…, complotdenkers en klimaatsceptici doen hun uiterste best om wetenschappelijke inzichten te ontkennen. Waarom doen ze dat eigenlijk? Samenzweringstheorieën en ‘ongewenste’ theorieën die niet ondersteund worden door bewijs, blijven aantrekkelijk, ook in onze moderne samenleving.
Gek genoeg is dat twijfelen aan wetenschappelijke inzichten vaak selectief. Klimaatontkenners rijden wel vrolijk met 120 km/u in een koekblikje rond, zónder te twijfelen aan de – door ingenieurs berekende – sterkte van de carrosserie of de remkracht.
Toch worden er vrijwel dagelijks ook ‘bewezen’ inzichten onderuit gehaald, zo werkt wetenschappelijk onderzoek nou eenmaal. Google maar eens op “…. blijkt veel ouder dan gedacht” en je komt zeer uiteenlopende onderwerpen tegen: het aardmagnetisch veld, de pest, de mysterieuze cirkels bij Avebury, tabaksgebruik, en… de homo sapiens zelf! Allemaal ooit in de vakbladen gepubliceerde inzichten, en allemaal tien, twintig of vijftig jaar later ‘een beetje’ bijgesteld. Dat roept de vraag op: wanneer is iets definitief bewezen, en dus écht waar? En willen we die waarheid dan ook geloven?
Hebben we niet allemaal wel eens moeite met het accepteren van de feiten, als we geconfronteerd worden met iets waarvan we willen dat het niet waar is. Dan klinkt een spontaan ‘Nee!’ gevolgd door ‘Je gaat me toch niet vertellen dat…’ en ‘Dat kán niet waar zijn!’ of vergelijkbare bezweringsformules. Ontkenning van de harde feiten dus, compleet met ter plekke verzonnen verklaringen van je eigen gedrag. Eigenlijk is bijna iedereen zo nu en dan – bewust of onbewust – een feitenontkenner en -verdraaier.
Misschien zit daar de sleutel van het mysterie. Ook de hoog ontwikkelde, rationele mens heeft wel eens behoefte aan een vluchtweg als zijn eigen gedrag niet strookt met de beleden principes. Dan gaat hij – net als de sociale media doen – zijn eigen zogenaamde verklaringen net zo lang herhalen, dat hij er zelf in gaat geloven. Sterker nog, hij ziet zichzelf en zijn mede-complotdenkers niet als verteller van verzonnen verhalen. Nee, zij zijn onderzoekers van ‘alternatieve ideeën’ die anderen hebben genegeerd. En een aanval op hun theorieën pareren ze met eigen ‘feiten’.
Dat Gallilei het goed zag, daaraan twijfelen nu nog maar heel weinig mensen, maar wist je dat in de USA nog zo’n 15 miljoen mensen geloven dat de Apollovluchten naar de maan fake waren, opgenomen in filmstudio’s? Ze dragen daarvoor uitgebreide bewijzen aan en doen dat vaak op een quasi-wetenschappelijke manier, net als klimaatontkenners en stikstofcomplotdenkers. Andere twijfelaars gaan daar dan makkelijk in mee.
Tsja, Intelligente mensen zijn op hun scherpst als ze ongelijk hebben, las ik ooit op een scheurkalender.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
