ErikPrikt Extra: ‘Iets schrijven dat is gerelateerd aan de gebeurtenissen in Oekraïne’.
Goede leiders lopen achter de kudde
Op veel plekken in de wereld ontstaat leiderschap op een natuurlijke manier. Dan is iemand duidelijk de leider, in de breedste zin van het woord. Een wijze leider die zichzelf nooit op de eerste plek zet, maar in dienst van het volk staat en ziet wat dat volk als geheel, én ieder individu afzonderlijk nodig heeft.
In onze westerse cultuur worden mensen met ambitie aangemoedigd om een leider te worden: volg een cursus, werk je door een paar dikke managementboeken en je bent ‘klaar’ voor de volgende stap in je carrière. Daarbij is het vooral van belang dat het systeem functioneert, dat de zaak blijft draaien en de productie blijft groeien. Ook het functioneren van de medewerkers staat in dienst van deze doelstellingen. Dat gaat niet altijd samen met hun welzijn.
Wanneer je een herder met een kudde koeien of schapen ziet lopen, valt direct op dat een goede herder altijd achteraan de kudde loopt, nooit vooraan. De herder is er in de eerste plaats voor de dieren. Hij leidt ze op hun dagelijkse tocht en staat tegelijkertijd volledig in dienst van de groep koeien of schapen. Het resultaat is dierenwelzijn en een optimale ‘productie’ van melk en wol.
Een leider die voor de troepen uitloopt, volgt alleen z’n eigen plan, de anderen dienen te volgen. Zo raakt hij het zicht kwijt op de staat van zijn mensen, mist hij signalen van onvrede of onvermogen, en als hij zich omdraait, wordt hij verrast door de slechte resultaten.
Een president, ceo of voorzitter moet weten hoe belangrijk menselijke kwaliteiten zijn. Hij/zij weet wie er bij de kudde hoort, weet hoe het met ze gaat en geeft wat er nodig is op het moment dat het gewenst is. Inhoud, proces en procedure vormen één geheel, zodat de organisatie veel meer is dan de som der delen.
Dit schreef ik, geïnspireerd door iemand die het Afrikaanse gezegde in de titel aanhaalde, half februari, kort voordat één leider miljoenen mensen in het ongeluk stortte.
Toch had deze man niet naar Afrika hoeven te reizen om iets te leren over een leiderschapsstijl die de belangen van de bevolking voorop stelde. Zo spraken de oude Griekse filosofen al over leiderschap, gekarakteriseerd door het antwoord op de centrale vraag: worden de onderdanen beter van mijn leiderschap en stimuleer ik hen om op hun best te functioneren?
Socrates onderzocht wat ‘goed leven’ voor hem inhield. Daarbij stond zelfonderzoek centraal. Ook Plato gebruikte het bestuur van de gemeenschap als metafoor voor het besturen van het eigen persoonlijke leven. Beiden wisten dat de wereld om ons heen grotendeels buiten onze macht ligt. Hoe we omgaan met de omstandigheden ligt wel binnen onze ‘cirkel van invloed’: je hebt altijd een keuze.
Het wrange bewijs van deze stelling: we zien foute leiders die kiezen voor excessief geweld. Gelukkig zien we ook moedige burgers die opstaan om ze te stoppen of om hun medemensen te helpen. Zo kunnen we allemaal elke dag kiezen om ‘goed’ te leven.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
