ErikPrikt… een vlucht vooruit.
Lammetjesdag afgelast, langlopende dossiers in de Ermelose Raad, coronamaatregelen, ons aanpassingsvermogen wordt dagelijks op de proef gesteld. En kunnen we ons gedrag voldoende bijstellen vanwege mondiale zaken als vluchtelingenproblematiek en klimaatverandering? Er is hoop, want dat aanpassingsvermogen zit diep in ons geworteld, zo blijkt uit recente opgravingen in Tanzania. Daar woonden twee miljoen jaar geleden al mensachtigen, terwijl de geologie en het milieu snel veranderden. Deze verre voorouders waren flexibel genoeg om zich aan te passen aan die abrupte veranderingen.
Hoe doen wij dat, hier en nu? Het stemt niet hoopvol dat regering en volksvertegenwoordiging een hele werkdag besteedden aan de discussie over een half uurtje vroeger of later ingaan van de avondklok, dat burgerlijke ongehoorzaamheid de kop opsteekt in overvolle parken en op ‘gesloten’ terrassen en sommige mensen zelfs overgaan tot gewelddadige protestacties. Is onze soort in die twee miljoen jaar dan zo achteruit gehold?
We weten natuurlijk niet of die oude Tanzanianen alles wél heel soepel verwerkten, of dat ook zij soms grote weerstand voelden. Bovendien geven langzame processen, denk aan ouder worden of klimaatverandering, je de tijd om je aan te passen. Een plotselinge gebeurtenis als een lockdown, ontslag of ziekte, geeft een schokeffect. Dan weet je dat je je moet neerleggen bij de harde realiteit.
Het ideale plaatje is dat je daardoor de noodzaak voelt om te veranderen en er de energie uit haalt om het allemaal zo goed mogelijk te doen: Anderhalve meter moet! Thuisblijven werkt! In de praktijk lopen allerlei aspecten als spaghettislierten door elkaar heen en werken ze elkaar tegen. Dat voel je diep van binnen en dat zie je in de samenleving: vernieuwingsdrang en weerstand, creativiteit en sabotage, euforie en verliesverwerking.
Meer dan ooit geldt: verander wat je kan en moet veranderen, accepteer wat je niet kan veranderen en toon de wijsheid het verschil te kunnen zien. En we kunnen ook het klassieke lied zingen: Vluchten kan niet meer, ‘k zou niet weten hoe, ‘k zou niet weten waar naartoe…
Maar is dat wel zo? Je hoeft niet het land uit en je hoeft geen vlucht te boeken om de negativiteit te ontvluchten, weg van de journaalbeelden van honger, droogte en relschoppers. We hebben allemaal een escape-knop! Je kan dagdromen, fantaseren, boeiende boeken lezen of fijne films kijken, desnoods bingewatchen. Van Dingen die je alleen waarneemt als je er de tijd voor neemt tot De meeste mensen deugen, van Queen Victoria tot Lord of Rings, ze voeren je allemaal mee naar een andere werkelijkheid, of geven je een andere kijk op de ‘echte’ realiteit.
Is vluchten dan niet laf, weglopen van wat er is? Nee, Ernst Bloch, de ‘filosoof van hoop’, zag escapisme juist als hét startpunt van verandering of revolutie. Juist via dagdromen kan de mens de dingen fundamenteel anders gaan zien. Door bezoekjes aan die andere werkelijkheid ga je anders kijken. Misschien ga je ook zelf iets scheppen, schrijven, schilderen of zelfs bouwen aan een fundamenteel andere maatschappij: dat is een vlucht vooruit!
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
- Zie ook: www.espacio-coaching.nl
Mijn nieuwe bundel columns is uit: ‘Wees een steen, 64 gedachtenoefeningen voor een vrije geest’. Te bestellen bij Riemer & Walinga, of online bij Bol.com of bij uitgeverij Brave New Books.
