Column: ErikPrikt in de (on)knoop.
De gemeenteraad van Ermelo gaat zichzelf in een commissie Zelfreflectie een spiegel voorhouden… . Zouden ze dan zien hoezeer ze in de knoop zitten? En kunnen ze die knoop, of die onontwarbare verwarrende verzameling knopen (langlopende dossiers) dan eindelijk eens doorhakken? Zo eenvoudig is het meestal niet. Juist een opeenhoping van kleine kwesties, probleempjes en dilemma’s kunnen een kluwen in je hoofd doen ontstaan die je niet in één klap kan doorhakken. Bovendien geeft dat ‘hakken’ al aan dat er schade wordt aangericht, schade die je juist wilt vermijden. En dat maakt de verwarring alleen maar groter.
Misschien kan je in zo’n toestand troost putten uit het feit dat ook de knapste koppen worstelen met het fenomeen knoop. Wiskundig gezien is een knoop een gesloten lijn – zoals een touw waarvan de uiteinden aan elkaar zijn gebonden – die niet ontward kan worden tot een enkele lus. Als dat wel kan, wordt het een ‘onknoop’ genoemd. Je moet dus kunnen herkennen of iets een echte knoop is, of dat je het touw wel kan ontwarren. Dat blijkt één van de grootste uitdagingen in het wiskundig onderzoek naar knopen. Mathematici hebben nu een algoritme bedacht dat dit raadsel sneller tot een ontknoping brengt. Dat is onder meer essentieel bij kankeronderzoek, om de ‘warboel’ van complexe dna-strengen in onze celkernen te doorgronden.
Opmerkelijk genoeg moeten wiskundigen sommige computermodellen van knopen eerst ingewikkelder maken, voordat ze die kunnen vereenvoudigen, maar hun computers ‘weten’ niet goed wanneer ze dat moeten doen. Het grappige is dat het bij de meeste mensen juist andersom is: ze zijn goed in eenvoudige zaken die ze gemakkelijk hadden kunnen oplossen, maar niet meer nadat ze die nodeloos ingewikkeld hebben gemaakt. En dat doen mensen nogal eens.
Hebben we iets aan deze kennis? Het lijkt zo logisch: je moet voorkómen dat die simpele problemen zich ophopen en met elkaar verknoopt raken. Zolang je ze nog één voor één kan aanpakken is er meestal weinig aan de hand. Dan kan je bij elke zaak nog goed beoordelen of het geen ‘onknoop’ is, die wel belangrijk en ingewikkeld lijkt, maar het niet is.
Voorbeeld: je bent bang dat je je werk niet op tijd af hebt, dat je leidinggevende boos wordt, dat je contract daarom niet wordt verlengd en dat je dan de huur niet meer kan betalen… allemaal samen één grote ellende… . Kijk dan eerst naar die deadline op je werk en vraag Wat is het probleem? Daarvoor zoek je dan een oplossing (je vraagt hulp, of uitstel, etc.) en je herhaalt die vraag bij het volgende deelprobleem (ze wordt niet boos). Zo kom je tot de kern.
Misschien ontdek je dan dat je voor dat zogenaamde probleem helemaal geen oplossing hoeft te vinden, of dat geen enkele ‘oplossing’ bijdraagt aan wat je wil bereiken, of dat je het probleem van iemand anders probeert te op te lossen. Of dat het allemaal één grote onknoop was.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
Mijn nieuwe bundel columns is uit: ‘Wees een steen, 64 gedachtenoefeningen voor een vrije geest’.
Te bestellen bij Riemer & Walinga, of online bij Bol.com of bij uitgeverij Brave New Books: https://www.bravenewbooks.nl/site/index.php?r=userwebsite/index&id=erikslagt/
