Column: ErikPrikt… begrip voor hersendelen.
Elke vergelijking gaat mank, zeker als het gaat over iets ingewikkelds als onze hersenen. Omdat daar zoveel schakelingen in zitten, worden ze vaak vergeleken met computers. Er staat dan vaak wel een plaatje bij van een hoofd vol radertjes, en dat is meer een beeld van oude technologie…
Gelukkig kunnen ook ‘manke’ vergelijkingen ons helpen moeilijke zaken te doorgronden. Als je bijvoorbeeld wil begrijpen waarom jij (of iemand in je omgeving) bepaalde ‘onbegrijpelijke’ beslissingen neemt, kan je in je brein drie verschillende ‘modules’ aanwijzen. Die spelen elk een speciale rol, soms samen, soms apart. Een soort LAT-relatie dus.
Dat zijn in de eerste plaats je ‘bannelingen’, je diepgewortelde verborgen angsten. Dan heb je de ‘managers’ die ervoor zorgen dat die angsten niet teveel gaan opspelen. En wanneer dat wel gebeurt, blussen de ‘brandweerlieden’ het vuur (en vernietigen ondertussen je huis). Bedenk dat deze modules hun eigen goede redenen hebben voor alles wat ze doen. Dat doen ze vanuit hun eigen gevoelens, overtuigingen en herinneringen, ook al gebeurt dat onbewust.
Die ‘bannelingen’ zijn negatieve overtuigingen als Ik ben stom. Ik ben een mislukkeling. Ik ben niet geliefd. Ik kan niemand vertrouwen. Daar word je niet gelukkig van. Daarom proberen de positieve ‘managers’ ons te redden: ze houden de emotionele pijn buiten ons bewustzijn. Dat kan je doen door: jezelf te verbeteren, hard te werken, productief en sociaal te zijn. In het uiterste geval kunnen deze adviezen echter leiden tot ‘foute’ tactieken, zoals perfectionisme, emotionele ervaringen wegredeneren, teveel aandacht voor je uiterlijk, conflictvermijding en pogingen om het anderen naar de zin te maken.
De ‘brandweerlieden’ hebben dezelfde doelen als de managers: ze willen de emotionele pijn onderdrukken. Maar het zijn hulpverleners die in actie komen nadat de herinneringen en emoties van de ballingen zijn doorgebroken. Dus als de managers hebben gefaald. Ze hebben de neiging om fel te zijn en extreme maatregelen te nemen, zoals alcohol- en drugsmisbruik, eetaanvallen, overmatig winkelen, promiscuïteit, zelfbeschadiging, zelfmoord en zelfs moord.
Dat doet iemand zichzelf dus aan! Van een afstand bekeken denk je al snel Waarom toch? maar je ziet alleen de buitenkant. Met het hierboven geschetste model begrijp je een klein beetje wat zo’n innerlijke strijd voor verwoestend effect kan hebben.
De meesten van ons hebben niet zulke heftige problemen, maar ook in het klein kunnen negatieve overtuigingen veel impact hebben. Je angsten kunnen verlammend werken. Dan is het belangrijk om jezelf vragen te stellen, om te ontdekken waarom die managers doen wat ze doen, en om te onderzoeken wat je diepste angsten zijn. Want daar begon het allemaal mee. Vaak geeft het simpele Waar ben je bang voor? Wat is het ergste dat er kan gebeuren? al wat lucht: zo erg is het eigenlijk niet.
Dan ga je die bannelingen niet managen of onderdrukken, maar probeer je ze te begrijpen. En dan hoeft de brandweer niet met groot materieel uit te rukken.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
