ErikPrikt…vervreemding op de werkvloer.
Last van de herfstblues? Dat gevoel van vervreemding als je hard aan het werk bent, maar eigenlijk niet weet waar het allemaal goed voor is? Veel stress, weinig toekomstperspectief, geen goed gevoel bij het ‘product’ dat je levert, de flauwe grappen van de collega’s meer dan zat… dat vraagt om bezinning: Wat doe ik hier eigenlijk? Waar komt dat gevoel vandaan, kan ik er iets aan doen en zo ja wat?
De ideale werkplek bestaat niet, rotklusjes horen erbij en van een beetje spanning ga je juist beter presteren. Maar wanneer het allemaal te veel en te moeilijk wordt – door druk van buitenaf of door je eigen arbeidsethos – ‘kantelt’ het beeld en gaat de stress tegen je werken. Je krijgt je werk niet af, de kwaliteit is onvoldoende en je hebt het gevoel dat je niet aan alle verwachtingen (en die van jezelf) kan voldoen. Daarvoor zijn praktische tools – goed time management, prioriteren, keuzes maken – maar dat structurele oplossingen?
Lastiger lastig is de verbrokkeling van het werk. Je krijgt steeds minder de kans om je langere tijd op één taak te concentreren. Multitasking of wat daarvoor doorgaat is eerder regel dan uitzondering, werk en privé lopen door elkaar. Die versnippering van aandacht gaat ten koste van de kwaliteit en maakt het moeilijk om wat je doet in een groter geheel te plaatsen. Je mist daardoor het gevoel dat je werkelijk iets bijdraagt, dat je inspanningen zin hebben. Dat is het vorm van vervreemding die Karl Marx 150 jaar geleden al beschreef: de arbeider aan de lopende band weet niet wat het nut is van zijn repeterende handeling.*
Oppervlakkig gezien heeft routinematig werk ook z’n voordelen. De arbeider hoeft zich niet verantwoordelijk te voelen voor de totale bedrijfsvoering. Hij kan om 5 uur (of iets later…) fluitend naar huis voor z’n hap en de buis, terwijl z’n baas nog tot laat in de avond bezig is het bedrijf overeind te houden. Maar voor veel mensen is het onbevredigend om niet een duidelijk verband te zien tussen inspanning en resultaat, en de maatschappelijke relevantie daarvan.
En dat is nou juist essentieel: ieder mens heeft de behoefte aan zingeving en wil iets betekenen voor zijn omgeving, variërend van de kleine kring – gezin, familie, geloofsgemeenschap, maatschappelijke organisatie – tot grotere verbanden zoals de politiek, het milieu of de wereldvrede. En hij wil daar waardering voor ontvangen.
Dus wat doe je als je elke morgen weer aan het werk gaat met zo’n gevoel van absurditeit, als volkomen onduidelijk is wat je daar doet en waarom? Blijf je keurig doorgaan binnen de structuren, protocollen en voorschriften, of begint het te kriebelen en staat er iets te gebeuren? Ik schreef al eens over het nut van een irritante collega en over (g)een andere baan zoeken.** Lees het, zoek een vriend of vriendin om mee te sparren, ga een lang weekend brainstormen met je partner, laat je coachen. De Herfstblues die je nu zingt, kan straks zomaar overgaan in een Nieuwjaars-aria!
Karl Marx, Das Kapital (1867)
Adviezen opvolgen? Niet doen! ISBN9789402165173
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
