Burgemeester André Baars krijgt de schuld van bestuurscrisis in Ermelo

De fractievoorzitters van de 6 politieke partijen.
De fractievoorzitters van de 6 politieke partijen.
Foto: Grietje-Akke de Haas

Het rapport van het onderzoek door de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) naar de conflicten en onvrede binnen het bestuur van de gemeente Ermelo is vanmiddag, donderdag 15 oktober, openbaar gemaakt en toegelicht door de fractievoorzitters van de 6 politieke partijen. Kort door de bocht gezegd is er maar één persoon schuldig aan de bestuurscrisis binnen de gemeente Ermelo. En dat is burgemeester André Baars. Dit concluderen de verkenners onder leiding van Prof. dr. Paul Frissen, in het rapport naar aanleiding van gesprekken met de verschillende betrokkenen.

‘Zondebok’
“Hij wordt”, zo staat in het rapport te lezen, “als enige schuldig geacht en lijkt daarmee te zijn aangewezen als ‘zondebok’.” Ook schrijft het rapport: “De ontstane situatie zal slechts tijdelijk worden verlicht als het vertrek van de burgemeester zou worden bewerkstelligd. Hardhandig afrekenen met een historisch gegroeide situatie is zelden effectief: onderliggende problemen zullen blijven terugkeren, omdat de gebrekkige omgang met spanningen niet wordt weggenomen.”

Persoonlijke vendetta’s
Om uit de crisis te komen stuurt het rapport aan op verzoening in plaats van afrekening. Ofwel verzoenen met het verleden en met elkaar, en geen persoonlijke vendetta’s uitvechten. Het zou volgens het rapport niet gaan om de persoonlijkheid of karakter van de bestuurder, maar om het gedrag en de bestuursstijl van de verschillende ambtsdragers. “Dit vraagt om het vermogen tot zelfreflectie bij iedereen en ook bij bestuursorganen. De inwoners van Ermelo verdienen immers een goed functionerend gemeentebestuur en het is de verantwoordelijkheid van alle betrokkenen -in de gemeenteraad en in het college- om daarvoor te zorgen.”

Functioneren burgemeester
Of de burgemeester mag blijven mag de gemeenteraad bepalen op woensdag 28 oktober tijdens een politieke avond, zo lichtten de fractievoorzitters van CDA, ChristenUnie, Progressief Ermelo, BurgerBelangen, SGP en VVD toe. Hun rol zit er namelijk op. Zij hadden namelijk als Klankbordgroep ‘de zaak’ in januari dit jaar aangezwengeld. Sindsdien voerden zij verschillende gesprekken met burgemeester André Baars, de vier wethouders, de gemeentesecretaris en de griffier. Inzet was het functioneren van de burgemeester, en dan vooral over zijn relatie met de wethouders.

Dominante bestuursstijl
Uit het rapport blijkt onder meer dat de burgemeester naar aanleiding van de gesprekken, een dominante bestuursstijl wordt toegedicht. Dat zouden de wethouders als kwetsend en nodeloos negatief ervaren. De wethouders geven namelijk de voorkeur aan een meer gelijkwaardige en vriendelijker stijl van besturen en met elkaar omgaan.  In december 2019 krijgt de burgemeester van de wethouders de waarschuwing dat het de laatste kans is om zijn gedrag te veranderen.

Weinig hoopvol beeld
Hoewel de burgemeester beterschap beloofde en vooruitgang boekte, liet een van de laatste gesprekken met de fractievoorzitters een weinig hoopvol beeld zien, volgens het rapport. Reden voor de fractievoorzitters om in juli het vertrouwen in de burgemeester op te zeggen. Dit gebeurde volgens CDA-fractievoorzitter Sarath Hamstra onder uiterste geheimhouding, en heeft geen politieke gevolgen voor de burgemeester. Vervolgens is in overleg met de Commissaris van de Koning afgesproken een onderzoek te starten naar de conflicten en onvrede binnen het bestuur van de gemeente Ermelo.

Product van het verleden
Het rapport omschrijft de situatie in Ermelo als een product van het verleden. De politieke verhoudingen zijn sinds de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 namelijk ingrijpend veranderd. Het CDA werd als grootste partij voor het eerst door de 4 partijen Progressief Ermelo, BurgerBelangen, SGP en VVD uit het college gehouden. In alle gesprekken kregen de verkenners bevestigd dat het hier om een politieke afrekening ging. Tegen deze achtergrond wordt de burgemeester verweten dat hij zich uiterst negatief opstelde over de nieuwe situatie, als ook over de portefeuilleverdeling destijds.

Langlopende dossiers
Ook gaat het rapport in op de langlopende dossiers van het gemeentebestuur waarin de gemeente tegenover enkele burgers en belangengroepen is komen te staan. Hierin adviseert het rapport een onafhankelijk onderzoek naar te doen.

Mediator
Om de bestuurscrisis het hoofd te bieden adviseert het rapport bovendien een ervaren politiek-bestuurlijke mediator in te schakelen om het college te begeleiden.

Korte reactie college
Het college van burgemeester en wethouders heeft kennis genomen van het briefverslag van de verkenners van de NSOB over het onderzoek naar het bestuur van Ermelo. Hier wil het college graag kort op reageren. Omdat de conclusies en aanbevelingen – voor zover zij het college betreffen – anders zijn ontvangen door de wethouders dan door de burgemeester, zullen hieronder van beide de aparte zienswijzen zijn opgenomen. Echter wij hechten er nog steeds belang aan om gezamenlijk als college onze reactie te geven.

Reactie wethouders Klappe, Vogelsang, Van der Velden en De Haan
“In tegenstelling tot wat in het verslag van de verkenners staat, vinden wij dat er in Ermelo geen sprake is van een bestuurscrisis. Er is wel sprake van een min of meer problematische verhouding tussen de wethouders en de burgemeester, zoals blijkt uit het briefverslag. De wethouders zijn van mening dat de rol van verbinder en neutrale, boven de partijen staande burgervader, wordt gemist.

In het briefverslag van de verkenners komt dit element maar zeer beperkt aan bod. Er wordt vooral ingezoomd op de rol van de wethouders die niet collegiaal zouden opereren en zich vooral terug zouden trekken op de eigen portefeuilles. De wethouders herkennen zich niet in dat beeld en distantiëren zich hiervan. Sterker nog, de onderlinge relatie is collegiaal en stoelt op onderling vertrouwen. Wij merken dat, natuurlijk met vallen en opstaan, er nieuw elan en een nieuwe bestuurscultuur is ontstaan.

Verder willen de wethouders aangeven dat zij, in tegenstelling tot de verkenners, de burgemeester niet willen karakteriseren als ‘zondebok’. Het moet hier voldoende zijn om te constateren dat er bij de wethouders twijfel heerst ten aanzien van het functioneren van de burgemeester. Dat is een constatering en maakt iemand niet tot zondebok.

De wethouders werken hard voor Ermelo en doen hun uiterste best om, ook in deze moeilijke Covid-19 tijd, onze gemeente in breedste zin te verbeteren en te versterken. Dit alles voor u, de bedrijven, de inwoners en de instellingen van Ermelo. En daar gaan we mee door.”

Reactie burgemeester Baars
“Als burgemeester herken ik de conclusies van het onderzoek. Het is goed dat dit onderzoek heeft plaatsgevonden en ik hoop dat de gemeenteraad de aanbevelingen zal overnemen. Het is duidelijk te lezen dat niet alleen de burgemeester debet is aan de ontstane situatie, maar het een samenspel is van alle bestuurders. Ik wil mij dan ook ten volle blijven inzetten voor betere verstandhoudingen, zoals het rapport aanbeveelt.

Mijn drijfveer is en was om als bestuurder altijd de algemene belangen van de inwoners van Ermelo zo goed mogelijk te behartigen. Als burgemeester zie ik toe op de bewaking van een zorgvuldige besluitvorming in onze gemeente. Daarin ben ik communicatief direct, wat soms ervaren kan worden als ‘directief’. Echter voor mij staat altijd voorop, dat Ermelo op een zorgvuldige en integere manier bestuurd wordt; daar blijf ik me dan ook me te allen tijde voor de volle 100% voor inzetten.”

Onafhankelijk adviseur
In het verslag wordt ook gesproken over de inbreng van de gemeentesecretaris. De gemeentesecretaris is geen lid van het college, maar neemt als onafhankelijk adviseur een eigenstandige positie in ten opzichte van de individuele leden van het college afzonderlijk. De gemeentesecretaris heeft desgevraagd zijn observaties gedeeld met de fractievoorzitters en de verkenners, maar neemt in dit politiek-bestuurlijke conflict geen positie in.

Tenslotte
Het college wacht nu verder de raadsbehandeling van het verslag van de verkenners af.

 

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen