ErikPrikt positieve agressie.
Kan je bij het zien van het excessieve oorlogsgeweld nog iets positiefs zeggen over agressief gedrag? Afschuw overheerst. En ook in ‘normale’ tijden kampt elke samenleving, dus ook onze Ermelose, met vormen van agressie en probeert ze die te bestrijden. Maar als iedereen gelijkmoedig z’n dagelijkse gangetje ging en geheel geweldloos aan z’n sociale en economische verplichtingen voldeed, wat hield je dan over? Dan bestonden er geen actievoerders tegen het vervuilende TaTa Steel, geen Amnesty-activisten die streden voor de mensenrechten in Qatar en ook geen Van Gaal of Memphis om Oranje daar naar grote hoogte te stuwen. Fanatiek in de aanval gaan kan je hier ook positief waarderen.
Agressie is geen uit te roeien kwaad, maar een kracht die in ons zit en die zowel constructief als destructief kan worden ingezet. Het probleem zit hem in de dosering én in de beoordeling van de doelen: wat vind jij positieve actie en wat keur je af als bedreigend, wanneer is iemand een terrorist en wanneer een vrijheidsstrijder? En gedragstherapeuten moedigen assertief gedrag, zelfverzekerd opkomen voor je eigen belangen, toch juist aan? Dan is weerbaarheid een vorm van energie is die mensen in staat stelt om méér te bereiken dan ze in een toestand van complete rust en vrede hadden gekund.
Onmiskenbaar leidt felle actie vanuit boosheid om misstanden vaak tot verandering, en dat stimuleert het gebruik ervan. Denk aan de veerkracht van de underdog in een bloedige oorlog, of jouw assertieve houding op de werkplek, wanneer je teamleider grensoverschrijdend gedrag vertoont. Gemotiveerd je land verdedigen, of eens met je vuist op tafel slaan, liefst gevolgd door constructief overleg, zijn oplossingsgerichte toepassingen.
Onbewust hebben we waardering voor effectvolle agressie: in onze fantasie willen we graag heldhaftig optreden, daadkrachtig handelen, of de ander eens goed de waarheid zeggen. Tegelijkertijd hebben we er een natuurlijke weerstand tegen, want we weten niet waar het eindigt als we die energie de ruimte geven. Van nature willen we een ander geen pijn doen en onbewust beseffen we dat we ook zelf gevaar lopen bij een conflict. Daarom onderdrukken we vaak onze sluimerende woede, zodat er (wéér) niets verandert.
Paradoxaal is het uitblijven van die gewenste verandering juist een bron van woede, de bakermat van agressieve actie. En die woede maakt wie kwaad is nog kwader en wie bang is nog banger. Allebei gevaarlijk: kwaadheid kan leiden tot destructie en angst tot passiviteit. Het is dus de kunst om als voorzichtige ‘conflictvermijder’ toch een confrontatie aan te gaan, en als constructieve ‘conflictzoeker’ op een minder bedreigende manier over te komen. Geweldloze communicatie kan daarbij helpen: jezelf empathisch uiten, empathisch naar de ander luisteren, waarnemen zonder oordeel. Dan kan een interessante ‘strijd’ ontstaan van twee partijen die zoeken naar een optimale oplossing. Hoe het tegenovergestelde eruit ziet, wordt elke dag pijnlijk duidelijk gemaakt.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
- Zie ook: www.espacio-coaching.nl
