ErikPrikt… aandachtscrisis
Alle inwoners van Ermelo kregen vorige week een uitnodiging van de burgemeester. B&W willen extra aandacht geven aan de wensen van de burgers. En daar heeft het wel eens aan geschort, de afgelopen tijd. Alles begint met aandacht, dus ook goed gemeentelijk beleid. Probleem is dat er de hele dag een strijd woedt om dat kostbare goed, onze aandacht. Niet alleen door onze medemensen, steeds meer worden we geclaimd door alle technologie de we gebruiken. We kijken doorlopend op onze smartphones met hun meldingen, reageren direct op verzoeken om likes en krijgen de hele dag reclames voorgeschoteld. Aandacht is big business.
Alles waar je aandacht aan schenkt groeit, dus ook de invloed van technologie. Je apparaten slorpen niet alleen je aandacht op, ze penetreren zelfs diep in je hersenstam om je reflexen te beïnvloeden en je afhankelijk te maken. Dat veroorzaakt een ‘aandachtscrisis’. Wanneer je telkens wordt afgeleid door iets vluchtigs, heb je niet de mogelijkheid om je serieus bezig te houden met belangrijker zaken: de doelen die je je had gesteld, de acties die je had willen ondernemen. Dat strookt niet met het ideaal van een onafhankelijke geest, nodig om volledig zicht te hebben op alle relevante zaken om de juiste keuzes te kunnen maken. Dat is niet nieuw, al meer dan een eeuw proberen agressieve ‘aandachtskoopmannen’ onze hersenen te spoelen met hun geraffineerde reclamecampagnes. De sociale media en de grote online dataverzamelaars zijn daar een intensieve eigentijdse voortzetting van.
De kritiek op Google, Facebook en consorten richtte zich tot nu toe vooral op het aspect privacy: wat weten ze allemaal van je en hoe gebruiken ze dat? Maar éérst moeten ze je aandacht trekken en dat doen ze door te smeken (like me!), of door je een tijdlijn vol heftige berichten voor te schotelen, omdat een kalme of positieve feed je minder effectief naar binnen zuigt. Of ze appelleren aan je diepe angst om niet aardig gevonden te worden, waardoor het aantal likes en views dat je krijgt permanent van levensbelang wordt.
Wie daaraan wil ontsnappen riskeert uitsluiting, want wanneer we de digitale ruimte de rug toekeren, keren we een deel van het openbare sociale leven de rug toe. Stilteretraites, digitale onthoudingsweken en mindfulness apps zijn slechts individuele kortetermijnoplossingen, terwijl het een collectief probleem betreft. Juist die openbare ruimte zou een plek moeten zijn waar, naast vluchtige bevrediging, ook echte aandacht kan bestaan. De komende decennia moeten we niet alleen het milieu, maar ook ons eigen bewustzijn, onze vrije mentale ruimte conserveren en beschermen.
Moeilijk? Nee hoor, nog nooit was ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf’ zo gemakkelijk. Doe gewoon wat je eigenlijk al vaker van plan was: je telefoon en je tablet uitzetten als je aandacht wil geven aan mensen en dingen die je echt belangrijk vindt.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
