ErikPrikt… robots en bacteriën.
Je zal ze in Ermelo nog niet veel op straat tegenkomen: robots. Maar in Saoedi-Arabië is Robot ‘Sophia’ erkend als staatsburger, hoewel ze niet meer is dan een slimme machine. Nu woedt in dit streng islamitische land een discussie over het feit dat Sophia geen hoofddoek draagt. Ver van je bed? Niet als het gaat over de vraag wat een mens tot mens maakt.
Onderscheidt de mens zich nog wel door zijn intelligentie? Door emoties? Sophia is een superintelligente robot met levensechte emoties en ze kan ook echt vragen van mensen beantwoorden. Ze leert zelfs van haar fouten. Het was al een doorbraak dat een computer niet alleen de beste schaker ter wereld kon verslaan, maar ook de wereldkampioen GO, het moeilijkste bordspel dat er is. Het ‘brein’ van een computer kan mutaties in zichzelf aanbrengen, onderdelen die slecht presteren elimineren en zo een ‘kunstmatig evolutieproces’ doorlopen. Zelflerende systemen maken een dermate snelle ontwikkeling door dat specialisten in kunstmatige intelligentie een machtsgreep mogelijk achten, die de mens tot ondergeschikte van de computer maakt.
De Amerikaanse filosoof Daniel Dennett vindt al jaren dat er geen wezenlijk verschil bestaat tussen mens en robot. Al die typisch menselijke eigenschappen, zoals bewustzijn, zijn in principe ook in een robot mogelijk, zegt hij. De mens zelf is niet meer dan een soort voorgeprogrammeerde robot, gemaakt van vlees en bloed. Maar toch. Waar ligt de grens? Ontslaan slimme apparaten ons van onze verantwoordelijkheid? Neem de zelfrijdende auto. Wie is verantwoordelijk bij ongelukken, die auto, de computerprogrammeur of de wetgever die toestaat dat hij solo de weg op mag?
De robotisering is één van de allernieuwste bedreigingen voor de menselijke soort. Theoretisch kunnen ‘killer robots’ de mens vernietigen en zelf ‘doorleven’. Opmerkelijk genoeg schuilt ook in de alleroudste levensvorm een serieuze gevaar. Ook bacteriën zouden, eenmaal resistent tegen de massaal toegepaste antibiotica, massaal ‘in opstand’ kunnen komen en ons uitroeien.
Bacteriën? Die bestaan toch maar uit één cel en hebben dus geen zenuwstelsel, terwijl een mens een uiterst complex systeem is van organen, bloedvaten, zenuwbanen en spieren en skelet? Toch kunnen bacteriën dankzij een ingenieus netwerk van eiwitmoleculen wel hun bewegingen beheersen. Sommigen herinneren zich locaties waar de waterkwaliteit slecht was en functioneren als een soort verkenners in dienst van de totale populatie. En in elke bacterie gedraagt dat eiwitnetwerk zich weer anders, ze lijken wel een eigen ‘persoonlijkheid’ met ‘stemmingswisselingen’ te hebben. Het zijn net mensen…
Moeten we nu heel bang worden? Alle robotwetenschappers opsluiten? Bacteriën nog harder bestrijden? Misschien moeten we vooral doen waar we – in aanleg – goed en misschien wel uniek in zijn: als ‘empathische groepsdieren’ goed voor elkaar zorgen.
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
