ErikPrikt… tijdsperspectief
Zelfs in een rustig dorp als Ermelo komt er, letterlijk en figuurlijk, de hele dag van alles op je af. Auto’s, (vogel)geluiden, (beetje aparte) mensen, (veel) honden, werk, liefde, kritiek, uitdagingen, enzovoort. Al die indrukken verwerk je deels bewust en voor een groot deel onbewust. De manier waarop je al die ervaringen een plek geeft, bepaalt mede welke beslissingen je neemt vóór je in actie komt. Want telkens ga je daarbij – bewust én onbewust – na wat je ervaringen waren, hoe de situatie nu is en wat de gevolgen van je actie kunnen zijn. Dus die inkadering in de time frames verleden, heden of toekomst, is essentieel.
De voorkeur voor bepaalde time frames verschilt per persoon, per cultuur en per sociale klasse. Die verschillen komen tot uiting in het onderdrukken, of juist extra sterk toepassen van een bepaald tijdsperspectief. Sterk vereenvoudigd kan je mensen opdelen in drie keer groepen met ieder twee subgroepen: georiënteerd op het verleden (positief of negatief), op het heden (genietend, ‘Pluk de dag’ of fatalistisch ‘Het maakt toch niks uit wat ik doe’) of op de toekomst (doelen stellen, dan wel geloven dat ‘het’ pas na de dood echt begint). Wat hebben we aan deze ‘classificatie’ van onze ‘tijdskadervariabelen’? Heel veel.
Eenzijdige aandacht veroorzaakt altijd onbalans. Wie altijd klaagt dat het vroeger beter was, voelt zich ongelukkig. Wie ‘helemaal in het nu’ leeft, vergeet te investeren in z’n toekomst. En wie zich zorgen maakt over die toekomst, of juist luchtkastelen bouwt, vergeet nu te leven. Het blijkt dat mensen zich het beste voelen en het meest efficiënt functioneren als ze in staat zijn om – afhankelijk van de situatie – soepel te switchen tussen de verschillende time frames. Dus door de ene keer wat meer aandacht te geven aan ‘toen’, de andere keer aan ‘nu’ en soms juist aan ‘straks’. Daarbij blijkt één combinatie het meest uitgebalanceerd: als je positief terugkijkt, nu met mate geniet en gematigd positieve verwachtingen hebt.
Dat is de mind set om kansen te zien, om kansen te grijpen, om iets te maken van het leven. Maar hoe doe je dat, soepel switchen tussen time frames? Een voorbeeld: denk aan dat meningsverschil met die collega, na een te snel verzonden pissige mail, waarop een nog pissiger antwoord kwam. Escalatie dreigde, maar je pakte de telefoon, maakte een afspraak, dronk samen koffie. En nu zijn jullie toe aan een nieuw project en wil je de samenwerking zorgvuldig opbouwen. Je hebt geleerd van het verleden en gaat vanuit een goede balans werken aan de toekomst.
Ja, dat is het ideale plaatje… dat natuurlijk toch nog wreed kan worden verstoord door de werkelijkheid. Je hebt niet alles in de hand, gelukkig heb je die mind set nog.
- * Philip Zimbardo, Amerikaans sociaal-psycholoog (bekend van het beruchte Stanford Prison Experiment), The Time Paradox: The New Psychology of Time that Will Change Your Life (2008)
Erik Slagt
Ermeloër Erik Slagt coacht mensen die ‘een beetje vastlopen’ in hun persoonlijke ontwikkeling. Motto: er is altijd meer ruimte dan je denkt.
Zie ook: www.espacio-coaching.nl
