Anders dan de geschiedenis, bestsellers tot films voorspiegelen is er niets geheimzinnigs aan de Vrijmetselarij. Dat zegt Peter Nagel (44) van Loge Flevo. “Het enige geheim ben je zelf.”
- Iedereen die geïnteresseerd is in de methode Vrijmetselarij is welkom op de Avond voor Belangstellenden op donderdag 3 december 2015 in het wijkgebouw ‘De Zin’ van het Vrijzinnig Centrum Harderwijk aan de Stationslaan 32 . Het gebouw is open vanaf 19.30 uur, waar u wordt verwelkomd met koffie of thee. Om 20.00 uur zal de Voorzittend Meester de avond starten. Belangstellenden krijgen de mogelijkheid een kijkje te nemen in een loge en te ervaren hoe er wordt gewerkt. Wie wil mag deelnemen aan een comparitie en kennismaken met andere leden van de Loge. Uiteraard is er alle gelegenheid tot het stellen van vragen.
Peter Nagel geeft graag alvast een voorschot op de bijeenkomst. Want ook hij weet hoe wantrouwend het gros van de mensen nog steeds staat tegenover de Vrijmetselarij. Wat volgens hem alles te maken heeft met de intrede van het Calvinisme indertijd en de Rooms Katholieke Kerk die de Vrijmetselarij in de ban deden. “Vanaf de kansel werd de Vrijmetselarij beticht van hekserij en duivel-prediking. Wat is verzonnen, men vreesde namelijk dat de Vrijmetselarij een machtsblok zou worden dat alles wilde overnemen.” Daarnaast vormt tot op de dag van vandaag de mystiek rond de Vrijmetselarij voer voor veel films tot boeken waarbij de Orde niet zelden wordt geassocieerd met samenzweringen en moorden.
“Misschien hebben we het zelf over ons afgeroepen”, doelt Nagel op het overvloedig gebruik van ritualen, archaïsch taalgebruik en bouwsymboliek om iets uit beelden en meer diepgang en cachet te geven. De Vrijmetselarij stamt immers uit de tijd van de bouwgildes legt Peter uit. Een tijd waarin de bouwkunst zich kenmerkte door het gebruik van licht- en bouwsymboliek. Vrijmetselaren willen deze symboliek naar vermogen graag in ere te houden. “Op een gegeven moment kregen de beter gesitueerden meer vrije tijd en ontstonden de loges, die in 1717 in Engeland zijn geformaliseerd.”
Om de sfeer van de bouwsymboliek te illustreren vergelijkt Nagel de belangstelling voor de Vrijmetselarij als ‘aankloppen’. Wat hij zelf ruim vijf jaar terug deed. “Ik was 38, stond op een keerpunt in mijn leven en zocht gelijkgestemden en meer verdieping.” Nagel voelt zich erg op zijn gemak bij de wekelijkse bijeenkomsten van Loge Flevo die zetelt in Harderwijk en het gebied omspant vanaf Zeewolde, Harderwijk, Ermelo, Putten tot Nunspeet. “Je werkt aan jezelf en wil jezelf verbeteren om daarmee je omgeving te verbeteren en de wereld een stukje mooier te maken. Je moet wel iets hebben met symboliek en je bezig willen houden met de grote vragen van het leven zoals waarom ben ik hier en wat is mijn doel. Tijdens een bijeenkomst vertelt een broeder (lid van een Loge, red.) zijn verhaal dat we een bouwstuk noemen. De bedoeling is dat je van gedachten wisselt, -er is geen sprake van een discussie-, en probeert te begrijpen wat de broeder drijft. Wellicht dat jij er zelf iets mee kan. Een bijeenkomst is strak geregisseerd zodat je wordt gedwongen om beter naar elkaar te luisteren. Wat garandeert dat broeders die minder makkelijk praten ook aan de beurt komen. De wijze waarop dit gebeurt maakt dan ook dat ruzie ons vreemd is. Daarom praten we met de grootste terughoudendheid over religie en politiek om verdeeldheid onder de broeders te voorkomen.”
Wie lid wil worden van Loge Flevo legt Nagel de spelregels uit, wordt met het schrijven van een soort levens-cv uitgenodigd zijn keuze voor de Vrijmetselarij te motiveren. Waarop een gesprek volgt met een Commissie van Onderzoek. Deze brengt verslag uit aan alle broeders van de Loge. Zodra die akkoord gaan met de aanmelding van de nieuwe broeder gaat een ‘akkoord-dossier’ naar de Orde van Vrijmetselaren onder de Grootoosten der Nederlanden. De naam van de kandidaat wordt bovendien in alle aangesloten Loges voorgelezen. Volgen er geen negatieve reacties, dan kan de broeder worden ingewijd tot Leerling van de Loge. “Het dossier wordt trouwens vernietigd, want er wordt in die zin niets bewaard.”
De inwijding tot Leerling betreft een plechtige gebeurtenis. “Wij halen de broeder thuis op waarbij we zijn gekleed in een zwart rokkostuum. De reden daarvan is om te tonen dat we allemaal gelijk zijn. Het inwijdingsritueel wordt opgevoerd in wat wij noemen een tempel. Dit is figuurlijk bedoeld en kan worden gezien als een soort toneelstuk dat een boodschap inhoudt. De plek kun je vergelijken met een werkplaats waar gereedschap als een hamer tot een beitel onderdeel uitmaken van het ritueel en de ruwe steen symbool staat voor de leerling. Een leerling wordt na een jaar bevorderd tot Gezel, en aan het eind van het Gezellenjaar verheven tot Meester. Een Meester is overigens niets meer dan een Leerling. Het enige verschil is dat hij meer gereedschap heeft.”
“Maar wat is dan het geheim van de Vrijmetselarij wordt mij vaak gevraagd. Het geheim ben jezelf antwoord ik dan. Het gaat erom dat je het zelf beleeft en je eigen verhaal ervan maakt. Het heeft mijn leven verrijkt en ik ben er gelukkiger door geworden, geduldiger en rustiger.”
Mede-broeder Anton Wilhelm (71) heeft ook zeer goede ervaringen met Loge Flevo. Hij is sinds twee jaar lid. “Ik voel me er buitengewoon thuis. Het compareren, de manier waarop wij met elkaar praten, bevalt me erg goed. Dit gebeurt in alle rust, je laat elkaar uitpraten en valt elkaar niet aan. Als je ook iets wilt zeggen, dan meld je je aan. Wilhelm is van Katholieke huize en daardoor bekend met rituelen en symbolische handelingen. “Het was helaas niet de plek waar ik me uiteindelijk thuis kon voelen.” Toch ervoer Wilhelm een zekere leegte en had hij behoefte om hardop na te denken over de zingeving van het leven. Hoewel Wilhelm al decennialang geïnteresseerd was in de methode van de Vrijmetselarij gaf een familielid die lid is de doorslag om zich aan te sluiten bij Loge Flevo. “Lid zijn geeft mij de aanleiding om naar mezelf te kijken en inzicht te krijgen over je eigen denken en doen. Daarmee hoop je een stukje verder te komen.”
Loge Flevo is in 1962 opgericht en aangesloten bij de Orde van Vrijmetselaren onder de Grootoosten der Nederlanden. De leden van verschillende leeftijden zijn een afspiegeling van de maatschappij. Van artsen, logistieke medewerkers, ondernemers tot timmerlieden.
